سرطان چیست؟

سرطان یک اصطلاح عمومی برای گروه بزرگی از بیماری‌ها است که می‌توانند هر قسمتی از بدن را درگیر کنند. سایر اصطلاحات مورد استفاده تومورهای بدخیم و نئوپلاسم‌ها هستند. یکی از ویژگی‌های مشخص سرطان ایجاد سریع سلول‌های غیرطبیعی است که فراتر از مرزهای معمول خود رشد می‌کنند و سپس می‌توانند به قسمت‌های مجاور بدن حمله کرده و به سایر اندام‌ها گسترش یابند. فرآیند دوم به عنوان متاستاز (دست‌اندازی یا گسترش) شناخته می‌شود. متاستازهای گسترده عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان هستند.

سرطان یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و حدود 10 میلیون مرگ را در سال 2020 به خود اختصاص داده است. شایع‌ترین موارد در سال 2020 (از نظر موارد جدید سرطان) عبارت بودند از:

• پستان (2.26 میلیون مورد)
• ریه (2.21 میلیون مورد)
• کولون و رکتوم (1.93 میلیون مورد)
• پروستات (1.41 میلیون مورد)
• پوست (غیر ملانوما) (1.20 میلیون مورد)
• معده (1.09 میلیون مورد)

شایع‌ترین علل مرگ ناشی از سرطان در سال 2020 عبارت بودند از:

• ریه (1.80 میلیون مرگ)
• کولون و رکتوم (916000 مرگ و میر)
• کبد (830000 مرگ و میر)
• معده (769000 مرگ و میر)
• پستان (685000 مرگ و میر)

در ایران آمار دقیقی از میزان مبتلایان به سرطان ریه در دست نیست ولی روند کلی افزایش مصرف سیگار به عنوان مهمترین عامل بروز سرطان ریه حاکی از افزایش ابتلا به این بیماری در آینده می­‌باشد. در حالی که در کشورهای غربی سن ابتلا به این بیماری در حدود ۷۰ سالگی است در کشور ما سن ابتلا در حدود ۶۰ سالگی است.

علائم سرطان ریه چیست؟

علائم سرطان ریه در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد علائم ریوی دارند. برخی از افرادی که سرطان ریه آنها به سایر قسمت‌های بدن دست‌اندازی کرده است (متاستاز) علائم خاص آن قسمت از بدن را دارند. برخی از افراد فقط علائم عمومی مثل ناخوشی دارند. اکثر افراد مبتلا به سرطان ریه تا زمانی که سرطان پیشرفته نشده باشد، علائمی ندارند. علائم سرطان ریه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سرفه‌هایی که بدتر می‌شوند یا از بین نمی‌روند
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• خس‌خس سینه
• سرفه کردن خون
• احساس خستگی دائمی
• کاهش وزن بدون علت شناخته شده

سایر تغییراتی که گاهی اوقات ممکن است با سرطان ریه رخ دهد، ممکن است شامل ابتلای مکرر ذات‌الریه و تورم یا بزرگ شدن غدد لنفاوی (غدد) داخل قفسه سینه در ناحیه بین ریه‌ها باشد. این علائم می‌تواند با سایر بیماری‌ها نیز رخ دهد. اگر برخی از این علائم را دارید، با پزشک خود صحبت کنید، که می‌تواند به شما در یافتن علت کمک کند.

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

• سیگار نکشید. سیگار باعث حدود 80 تا 90 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در ایالات متحده می‌شود. مهمترین کاری که می‌توانید برای پیشگیری از سرطان ریه انجام دهید این است که سیگار را شروع نکنید یا در صورت سیگار کشیدن آن را ترک کنید.
• از دود سیگار اجتناب کنید. دود ناشی از سیگار، سیگار یا پیپ دیگران را دود دست دوم می‌نامند. خانه و خودروی خود را عاری از دود کنید.
• خانه خود را برای رادون آزمایش کنید. آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده توصیه می‌کند که همه خانه‌ها از نظر رادون آزمایش شوند. البته این کار عملاً در کشور ما ایران انجام نمی‌پذیرد.
• در محل کار مراقب باشید. دستورالعمل‌های بهداشتی و ایمنی در محل کار می‌تواند به کارگران کمک کند تا از مواد سرطان‌زا اجتناب کنند.

تنها آزمایش غربالگری توصیه شده برای سرطان ریه، توموگرافی کامپیوتری با دوز پایین (که سی‌تی اسکن با دوز پایین نیز نامیده می‌شود) است. غربالگری فقط برای بزرگسالانی که هیچ علامتی ندارند اما در معرض خطر بالایی هستند توصیه می‌شود.